PRE-IMAGE (BLIND AS THE MOTHER TONGUE)

Irak Kürdistanı’ndan Avrupa’ya yasadışı yollardan yürüyerek geçen göçmen kuşağının bir üyesi olan Hiwa K, Pre-image (2017) adlı videosunda kendi yaptığı ayna düzeneği ile yabancı topraklarda yürüme deneyimini yeniden canlandırır. Hiwa K, metal bir çubuk ve motosiklet dikiz aynalarından oluşan bu nesne-heykel’i burnunun üzerinde dengeleyerek yolunu bulur. Navigasyon cihazı işlevi gören bu nesne-heykel, aynı zamanda göç edenin bilinmeyen yerleri tanımak için kullandığı bir adaptasyon aracıdır. Hiwa K’nın organ ve duyularının bir uzantısı haline gelen ayna, seyahat halindeki kişiye (ve seyirciye) sanatçının deyimiyle “görünüşte bedenine ait olmaktan çok ona özlem duyan” farklı bakış açıları sağlar. Sanatçı, bu aynada hem kendi yansımasını hem de yürüyerek içinden geçtiği çevrelerin yansımasını görür. Böylece seyirci onu yalnızca bir birey olarak değil, aynı zamanda çevresiyle birlikte var olan bir varlık olarak da değerlendirir. Sanatçı ve seyirci aynı anda çok yönlü bir dengeleme hareketi içine girerler: Hiwa K ayna nesnesiyle uyum halinde hareket etmeye çalışırken, seyirci de kendi perspektifini onun hareketlerine uydurmaya çalışır.

İlk olarak 2017 yılında documenta 14’te gösterilen bu video, tüm coğrafyaları zamansız bir biçimde ortak kesen göç gerçeğini performatif bir eylem üzerinden çok katmanlı bir şekilde okumaya açar. Türkiye’nin en çok göç aldığı ülkelerden biri olan Afganistan’da yakın zamanda yaşananlar karşısında Hiwa K’nın bu çalışmasını yeniden hatırlamak istedik.